Заўтра вайна? Як Еўропа рыхтуецца да канфлікту з Расіяй

Артыкул нямецкага таблоіда Bild, які спасылаўся на сакрэтны дакумент Мінабароны Германіі пра падрыхтоўку NATO да вайны з Расіяй, нарабіў шмат шуму. Выданне напісала пра легенду вучэнняў Паўночнаатлантычнага альянсу ў 2024 годзе, калі Расія нападае на Польшчу ці краіны Балтыі. Многія ўспрынялі гэты сцэнар вучэнняў як падрыхтоўку да сапраўднай вайны.

Паглядзелі, што з гэтай нагоды пішуць заходнія СМІ.

Еўропа мае некалькі гадоў на падрыхтоўку да магчымай поўнамаштабнай вайны з Расіяй. І пра гэта піша не толькі нямецкі таблоід Bild ці іншыя заходнія выданні.

Гэта публічныя заявы еўрапейскіх лідараў і вайсковых генералаў, якія гучаць ужо паўгода. Напрыклад, днямі ў інтэрв'ю выданню The Times прэм'ер Эстоніі Кая Калас заявіла, што ў Еўропы ёсць 3-5 гадоў, каб падрыхтавацца да вайны на ўсходнім флангу NATO.

Раней у студзені пра гэта казаў і польскі прэм'ер Дональд Туск, які падкрэсліў, што Еўропа моцна адстае ад Расіі па тэмпах вытворчасці зброі.

Аднак ледзь не раней за іншых пра гэта пачалі гаварыць у экспертных нямецкіх колах. Нямецкая рада па міжнародных адносінах (DGAP) яшчэ ў пачатку лістапада апублікавала аналітычную запіску, у якой гаворыцца пра 6-8 гадоў, за якія Расія можа цалкам аднавіць свой ваенны патэнцыял для нападу пасля заканчэння вайны супраць Украіны.

А ўжо ў снежні міністр абароны Германіі Барыс Пісторыус заявіў, што ў Еўропы ёсць 5-8 гадоў на падрыхтоўку. Пад пагрозай краіны Балтыі, Малдова і Грузія.

Але пакуль што гэтыя заявы не прывялі да канкрэтных дзеянняў. Першая з трох нямецкіх дывізій для ўзмацнення стрымлівання NATO не будзе гатовая да разгортвання ў 2025 годзе. Другі дывізіён, запланаваны да разгортвання на 2027 год, чакае той жа лёс.

Спатрэбіцца не менш за два гады, каб наладзіць новыя вытворчыя лініі для ракет, танкаў і стварыць буйнейшыя вайсковыя падраздзяленні. Аналітыкі DGAP адзначаюць, што замест абавязковай вайсковай службы Германія павінная перайсці да абавязковай вайсковай стажыроўкі для ўсіх ва ўзросце ад 18 да 65 гадоў.

Польшча задэкларавала, што павялічыць сваё войска да 300 тысяч. Гэта будзе самае вялікае войска ў ЕС. Аднак ужо цяпер Польшча, дзе толькі добраахвотнае кантрактнае войска, сутыкнулася з велізарнай праблемай: дзе браць людзей? Паступова Мінабароны краіны робіць крокі ў гэтым напрамку.

Напрыклад, 13 студзеня пачало дзейнічаць новае распараджэнне пра змены ў прызыве на вайсковую службу падчас вайны: за няяўку ў ваенкамат пасля атрымання позвы цягам шасці гадзін мяркуецца ўзмацненне адказнасці аж да крымінальнай.

Нават абяцанні Германіі размясціць сваю 5-тысячную брыгаду ў Літве, у якой армія складаецца ўсяго з 16 тысяч чалавек, да 2027 года сутыкаюцца з цяжкасцямі, перш за ўсё фінансавымі. Аналітыкі Цэнтра стратэгічных і міжнародных даследаванняў (CSIS) вельмі дакладна адзначаюць, што стрымліваць вайну — значна лепшая і таннейшая стратэгія, чым яе весці.

Redaktionsnetzwerk Deutschland (RND) адзначае, што ў NATO разглядаюць два асноўныя магчымыя сцэнары агрэсіі Расіі супраць альянсу.

Першы — спроба захопу стратэгічна важнага шведскага вострава Готланд. Вучэнні NATO, якія сімулявалі такое развіццё падзей, праходзілі летась. У NATO да нападу на Готланд гатовыя і асцерагаюцца іншага сцэнара — агрэсіі супраць краін Балтыі.

RND падкрэслівае, што сакрэтны дакумент Бундэсвера, на які спасылалася газета Bild, не ўнікальны. Гэта базавы сцэнар, з якога зыходзяць у NATO.

RND канкрэтызуе публікацыю Bild: Расія пачне з нагнятання абстаноўкі і канфліктаў у краінах Балтыі. Мэта на паверхні: узмацніць варожасць паміж літоўцамі, латышамі, эстонцамі і рускамоўнай меншасцю ў гэтых краінах.

Можна смела сказаць, што гэты этап ужо пачаўся, а арышты і высылкі, якія запланавалі і ўжо праводзяць Рыга і Талін, у пэўным сэнсе на руку Крамлю.

Наступным крокам будуць маштабныя вайсковыя вучэнні, якія, як чакаецца, пройдуць у Беларусі — у непасрэднай блізкасці ад мяжы з Польшчай і Літвой.

Трэці этап — наступ з Беларусі і спроба захапіць Сувалкскі калідор. Увод войскаў на тэрыторыю краін Балтыі будзе прадстаўлены як гуманітарная акцыя па абароне суайчыннікаў, а NATO прапануюць прыняць новы статус-кво, каб пазбегнуць ядзернай вайны.

“Важным аспектам у гэтым кантэксце з'яўляецца роля Беларусі. У сцэнары, які апісвае RND, узброеныя сілы Беларусі не згадваюцца, а сама Беларусь разглядаецца толькі як плацдарм для расійскай агрэсіі. Менавіта так і адбылося ў 2022 годзе ва Украіне, а на тэрыторыю суседняй дзяржавы войска Беларусі не ўступіла. У выпадку расійскай агрэсіі супраць краін Балтыі адседзецца ў тыле ў Лукашэнкі, хутчэй за ўсё, не атрымаецца”, — аналізуе артыкул палітычны аглядальнік Аляксандр Фрыдман.

Тым часам сёння стала вядома, што каля 90 тысяч вайскоўцаў возьмуць удзел у найбуйнейшых за дзесяцігоддзі вучэннях NATO Steadfast Defender (“Устойлівы абаронца”). Пра гэта расказаў галоўнакамандуючы Аб'яднанымі ўзброенымі сіламі Альянсу ў Еўропе Крыстафер Кавалі, перадае Reuters.

Ён паведаміў, што вучэнні пачнуцца на наступным тыдні і працягнуцца да траўня.

"Альянс прадэманструе сваю здольнасць умацаваць еўраатлантычны рэгіён, перакінуўшы праз Атлантычны акіян сілы з Паўночнай Амерыкі", — сказаў Кавалі.

Bild адзначае, што апошні раз NATO праводзіла настолькі маштабныя вучэнні ў 1988 годзе. Тады ў іх удзельнічалі 125 тысяч вайскоўцаў.

Financial Times пісала, што вучэнні NATO Steadfast Defender у 2024 годзе стануць найбуйнейшымі з часоў халоднай вайны. Газета паведамляла, што яны пройдуць на тэрыторыі Германіі, Польшчы і краінаў Балтыі.