Пратэсты ў Беларусі / Еўрарадыё
Другая палова 2020 года багатая на "правакацыі". Гэтае слова рэгулярна паўтараюць афіцыйныя асобы і дыктары на дзяржТБ.
16 кастрычніка, перад чарговай пратэставай нядзеляй, кіраўнік КДБ Беларусі Іван Тэртэль адкрытым тэкстам расказаў пра правакацыю, якая рыхтуецца. Маўляў, інфармацыю пра яе "ў апошнія дні мы атрымліваем з розных крыніц, у тым ліку за мяжой, ад нашых партнёрскіх спецслужбаў". Мэта — падштурхнуць пратэсты, бо ў тым жахлівым, што павінна адбыцца, "арганізатары правакацыі" і іх "куратары за мяжой" плануюць абвінаваціць беларускіх сілавікоў.
У выніку пратэставая нядзеля, 18 кастрычніка, прайшла адносна спакойна. Сілавікі хоць і ўжывалі спецсродкі, але не лютавалі, як тыднем раней. Правакацыя, на шчасце, абмежавалася інфармацыйным уздзеяннем на грамадскасць.
Але сілавікі не супакоіліся. У "Галоўным эфіры" (ужо пасля нядзельнага мітынгу) начальнік ГУБАЗіК Мікалай Карпянкоў паміж расказамі пра тое, што міліцыя зробіць з радыкалам, які ўваткне заточку ў спіну сілавіка (за два з паловай месяцы такіх не знайшлося — вось такая радыкалізацыя), згадаў, што рыхтуецца нешта крывавае: "Каб былі вялікія ахвяры, каб было шмат крыві ў гэтай сітуацыі, але яны гэта ўсё спіхнуць на органы правапарадку, што гэта міліцыя ва ўсім вінаватая".
Мільгае слова "правакацыя" і ў пратэставых чатах. Праўда, сэнс проста супрацьлеглы: маўляў, сілавікі збіраюцца падстроіць што-небудзь на вялікім мінскім маршы ў нядзелю і абвінаваціць у гэтым пратэстоўцаў.
Аказваецца, у патрэбны момант укінуць пра правакацыю — звычайная рэч для беларускіх сілавікоў. І пачалося гэта зусім не ў 2020-м.
"ГУБАЗіК МУС па лініі барацьбы з экстрэмізмам перахапіў паведамленне, што патрэбна сакральная ахвяра", — расказвае яшчэ 10 жніўня тагачасны кіраўнік КДБ Валерый Вакульчык. Праз два месяцы Аляксандр Лукашэнка ўспамінае пра гэту гісторыю — і яна абрастае дзівоснымі падрабязнасцямі. Аказваецца, у ахвяру збіраліся прынесці Святлану Ціханоўскую: "Замысел быў тыпу Адэсы: падпаліць штаб і абвінаваціць уладу".
Але адстаўны сілавік з аховы кандыдата ў прэзідэнты пачуў нядобрае і набраў "асабіста Караева". Будынак штаба ўзяў пад ахову спецназ КДБ. Паводле афіцыйнай версіі, толькі дзякуючы яму правакацыі не здарылася.
30 ліпеня тагачасны сакратар Савета бяспекі Андрэй Раўкоў пасля сустрэчы з кандыдатамі ў прэзідэнты расказаў пра прыблізна 200 расійскіх баевікоў, закінутых у Беларусь. 32 з іх затрымалі — яны аказаліся байцамі расійскай ПВК Вагнера. Раўкоў удакладніў, што затрыманыя ідуць па "тэрарыстычным" 290-м артыкуле.
Краіна замерла ў чаканні далейшых затрыманняў і тэрактаў. Але іх не адбылося. Дыверсійныя групы растварыліся ў інфапрасторы. А 14 жніўня стала вядома, што і тых "вагнераўцаў", якіх удалося затрымаць, перадалі Расіі.
"Я, фрау А., хачу паведаміць вам, што пасля маіх гутарак з французскім грамадзянінам Л. я даведалася пра падрыхтоўку правакацый і запланаваны пераварот у Беларусі. Гэта адбудзецца 25.03.2017. Запланаваныя правакацыі могуць адбыцца падчас дэманстрацый". Такі ліст "невядомай добразычліўкі" быў адпраўлены ў адміністрацыю Лукашэнкі 16 сакавіка. Крыху пазней яго апублікавала газета АП "СБ. Беларусь сегодня".
Так у разгар "дармаедскіх" пратэстаў і напярэдадні Дня Волі пачалася "справа Белага легіёна". Было затрымана 35 "баевікоў", іх абвінавачвалі ў падрыхтоўцы масавых беспарадкаў і ў арганізацыі незаконнага ўзброенага фармавання.
У лістападзе 2017 года, калі напружанне ў грамадстве спала, крымінальны пераслед "легіёнаўцаў" спынілі. Пра "фрау А." сілавікі больш не ўспаміналі.
Старшыня КДБ Валерый Вакульчык расказаў пра прадухіленне тэракта падчас чэмпіянату свету па хакеі ў Мінску.
Пасля чэмпіянату свету па хакеі 2014 года ў Мінску кіраўнік КДБ Валерый Вакульчык расказаў, што сілавікі ні многа ні мала прадухілілі тэракт. Нібыта ў Польшчы было атрымана паведамленне пра падрыхтоўку тэракта падчас чэмпіянату.
"На працягу сутак быў устаноўлены той, хто пакінуў гэта тэлефоннае паведамленне. Ён знаходзіўся на тэрыторыі ЕС. Мы дастаткова хутка разабраліся з гэтай сітуацыяй", — сказаў Вакульчык.
Ён дадаў, што гэта быў не адзіны інцыдэнт на мінулым чэмпіянаце. Але з усімі складанасцямі сілавікі справіліся, абапіраючыся на досвед правядзення Алімпіяд і дзякуючы дапамозе ФСБ Расіі.
Нам удалося знайсці згадкі пра два тэракты, прадухіленыя беларускім КДБ у 2012 годзе. Абодва яны нібыта павінны былі адбыцца на поўдні Беларусі.
Па словах тагачаснага старшыні КДБ Валерыя Вакульчыка, анархіст (асоба не раскрываецца) збіраўся ажыццявіць тэракт у Гомелі ўночы на 1 студзеня 2012 года, але перашкодзілі доблесныя чэкісты. А бліжэй да сярэдзіны года было абвешчана пра затрыманне мужчыны, які збіраўся ўзарваць аддзяленне міліцыі ў адным з райцэнтраў Гомельскай вобласці.
Каб сачыць за галоўнымі навінамі, падпішыцеся на канал Еўрарадыё ў Telegram.
Мы штодня публікуем відэа пра жыццё ў Беларусі на Youtube-канале. Падпісацца можна тут.