Канфлікт ва Украіне, які пачала Расія — самы буйны ў Еўропе за некалькі дзясяткаў гадоў — стаў вялікай гуманітарнай катастрофай з мноствам разбурэнняў і ахвяр сярод цывільнага насельніцтва.
Расійскае кіраўніцтва часта папракаюць у тым, што яно пачало гэтую вайну, не прадумаўшы ўсе магчымыя вайсковыя, палітычныя і эканамічныя наступствы. Іншымі словамі, у адсутнасці стратэгіі.
Бі-бі-сі вывучыла адну з асноўных прац у галіне расійскай ваеннай навукі і прыйшла да высновы, што дзеянні арміі і кіраўніцтва Расіі ў ходзе вайны ва Украіне супярэчаць фундаментальным палажэнням гэтай кнігі.
Стратэгічная падрыхтоўка да вайны, уключаючы ваенную, палітычную, эканамічную, дыпламатычную і сацыяльную, апісана ў розных навуковых працах і даследаваннях, якія вывучаюць у ваенных навучальных установах, у прыватнасці — у расійскай Акадэміі генштаба.
Аўтар аднаго з такіх даследаванняў — расійскі і савецкі ваенны навуковец Аляксандр Свечын. У 1927 годзе ён апублікаваў кнігу "Стратэгія", у якой выклаў свой погляд на сістэму падрыхтоўкі і вядзенні вайны дзяржавай.
Свечын — адзін з заснавальнікаў акадэміі. Яго шануюць у расійскім міністэрстве абароны — на сайце МА апублікавана яго біяграфія, а на старонцы кафедры стратэгіі Акадэміі генштаба імя Свечына — у спісе навукоўцаў, якія сфарміравалі асновы расійскай ваеннай навукі і стратэгічнай думкі.
У "Стратэгіі" Аляксандра Свечына гаворыцца, што без пастаноўкі яснай палітычнай мэты нельга пачынаць вайну, прычым стратэг абавязаны выразна ўяўляць, на якіх умовах ён можа яе не толькі пачаць, але і завяршыць.
Адсутнасць дакладнай палітычнай мэты прыводзіць да таго, што астатнія планы падрыхтоўкі да ваеннага канфлікту становяцца размытымі і ў выніку неэфектыўнымі, а фінансавыя і ваенныя сродкі, якія на іх выдзяляюцца, недастатковымі, залішнімі, або проста не тымі, якія былі патрэбны ў дадзенай сітуацыі.
Палітычная мэта расійскага ўварвання ва Украіну не была дакладна сфармуляваная.
Пры падрыхтоўцы і адразу пасля пачатку ўварвання розныя прадстаўнікі расійскага кіраўніцтва агучылі мноства розных палітычных мэт, многія з якіх былі даволі туманнымі і нават супярэчылі адзін аднаму.
Сярод іх — "дэмілітарызацыя і дэнацыфікацыя", тэрміны, якія толкам ніхто не расшыфраваў. "Абарона насельніцтва Данбаса" — зусім іншая задача, якая патрабавала и зусім іншай падрыхтоўкі, прычым адна справа — анэксія Данецкай і Луганскай абласцей, іншая — знешняя гарантыя іх незалежнасці.
"Прыцягнуць да адказнасці кіраўніцтва Украіны", "аслабленне ўплыву ЗША і НАТА", прасяканне "калідора да Прыднястроўя" і гэтак далей. Для кожнай з гэтых мэт быў патрэбен свой план, адрозны ад іншых.
Выразна пастаўленая палітычная мэта вызначае выбар стратэгіі вядзення баявых дзеянняў. Свечын разглядае два віды вайны — хуткую кампанію, якую ён называе "стратэгіяй руйнавання", і вайну на знясіленне. І выбіраць паміж імі, паводле яго слоў, трэба загадзя.
У ходзе ваеннай кампаніі ва Украіне Расія спачатку паспрабавала здзейсніць класічны бліцкрыг. Дадзеныя амерыканскай разведкі паведамляюць, што Расія разлічвала на хуткі захоп большай часткі Украіны. У прыватнасці, рухаючыся з тэрыторыі Беларусі, у Маскве планавалі за тры-чатыры дні акружыць Кіеў. Расійскія спецпадраздзяленні павінны былі знайсці прэзідэнта Зяленскага, адхіліць яго ад улады і ўсталяваць ва Украіне дружалюбны Крамлю марыянетачны рэжым.
Сакрушальнай перамогі ў Расіі не атрымалася. Кіеў не быў захоплены, урад не быў звергнуты, украінская армія — не разгромлена.
Пасля таго як стала ясна, што вокамгненная вайна не прывяла да поспеху, пачалася другая фаза канфлікту, якую прынята зваць вайной на знясіленне.
Мэта такой вайны — знясіленне рэсурсаў суперніка, пазбаўленне яго магчымасці працягваць вайну. Разгром арміі пры гэтым не з'яўляецца галоўнай, дамінуючай мэтай.
Іншымі словамі, пачынаючы выкарыстоўваць тактыку знясілення, дзяржава як бы пачынае мерацца эканамічнымі сіламі з супернікам. У дадзеным выпадку мерацца даводзіцца з Украінай, якую падтрымлівае шмат іншых краін.
Тое, што Украіна стала атрымліваць эканамічную дапамогу і падтрымку шматлікіх дзяржаў, у вялікай ступені заслуга ўкраінскага прэзідэнта і міністэрства замежных спраў, якія пасля пачатку канфлікту разгарнулі актыўную міжнародную дзейнасць.
Расія актыўна шукае саюзнікаў, прыхільнікаў, партнёраў, пастаўшчыкоў узбраенняў і боепрыпасаў. Але кіраўніку расійскага МЗС Сяргею Лаўрову не ўдалося забяспечыць Маскве такую ж падтрымку, як тая, якую атрымаў Кіеў.
Гэтая дапамога датычыцца не толькі эканомікі, Кіеву дапамагаюць з пастаўкамі ўзбраенняў і ваеннай тэхнікі. Вакол Украіны склалася сапраўдная кааліцыя краін, якія дапамагаюць ёй у канфлікце з Расіяй.
"Дыпламатыя павінна выклікаць вайну ў найбольш зручную, па чыста ваенных і эканамічных умовах, хвіліну, пры найбольш выгадных знешніх умовах", — гаворыцца ў "Стратэгіі". Свечын пералічыў гэтыя ўмовы:
Ніводны з гэтых пунктаў, сфармуляваных Свечыным, расійская дыпламатыя ў поўнай меры забяспечыць не змагла.
Каб сачыць за галоўнымі навінамі, падпішыцеся на канал Еўрарадыё ў Telegram.
Мы штодня публікуем відэа пра жыццё ў Беларусі на Youtube-канале. Падпісацца можна тут