Дэпутат Капліцкага сельсавета Роза Стрэльчанка, якой пагражаюць / Марыя Вайтовіч, Еўрарадыё
У 2016 годзе ў школе аграгарадка Каплічы (Гомельская вобласць) адбылося надзвычайнае здарэнне. 8 верасня, у самым пачатку навучальнага года, у кабінеце рускай мовы часткова абвалілася столь. Ніхто не пацярпеў, але будынак закрылі "на рамонт", а заняткі "часова" перанеслі ў школу суседняга аграгарадка Шыічы.
Дэпутат Капліцкага сельсавета Роза Стрэльчанка звярнула ўвагу, што за ўсе гэтыя гады рамантаваць будынак у Каплічах так ніхто і не пачаў.
"У нашай школе вучыліся дзеці з чатырох населеных пунктаў, — расказвае Еўрарадыё Роза Стрэльчанка. — А да Шыічаў ад вёсак Старыя і Новыя Навасёлкі — 30 кіламетраў, ад вёскі Кротаў — 22, ад аграгарадка Каплічы — 14,5. Вучні, у тым ліку 32 — з малодшых класаў, ездзяць у школу і назад кожны дзень. Раніцай аўтобус забірае іх у 7:30.
З 86 дзяцей, якія вучыліся ў нас, засталося 74: людзі не хочуць жыць у аграгарадку, дзе няма сваёй школы".
Дэпутатка і бацькі вучняў звярнуліся з просьбай адрамантаваць школу спачатку ў Калінкавіцкі райвыканкам, потым у Гомельскі аблвыканкам, потым у Міністэрства адукацыі і ў Камітэт дзяржкантролю... Спачатку чыноўнікі адказвалі, што школа, якая складаецца з двух карпусоў 1959 і 1972 гадоў пабудовы, знаходзіцца ў аварыйным стане і патрабуе капітальнага рамонту. Потым — што на рамонт трэба занадта шмат грошай.
У кастрычніку 2019-га намеснік міністра адукацыі Сяргей Руды даслаў Розе Стрэльчанка ліст:
"Паводле прагнозу Калінкавіцкага райвыканкама на пяцігадовую перспектыву, дэмаграфічная сітуацыя ў аграгарадку Каплічы будзе мець адмоўную дынаміку... Па рашэнні Гомельскага абласнога выканаўчага камітэта адкрыццё школы ў найбліжэйшай перспектыве немэтазгоднае", — гаворыцца ў дакуменце.
Таксама там напісана, што з 26 лістапада 2018 года будынак, у якім раней размяшчалася капліцкая школа, закансервавана.
"Чыноўнікі спакойныя, адказваюць, што, маўляў, дзеці пешшу не ходзяць, падвоз забяспечаны, "адлегласць падвозу не перавышае сярэдняй па краіне". Гэта піша мне намеснік міністра. Маўляў, чаго вы хочаце? — працягвае наша суразмоўніца. — "Сярэдняй па краіне"?! Гэта дзе такое відана, каб дзеці ездзілі ў школу за 30 кіламетраў? Для паляпшэння дэмаграфічнай сітуацыі трэба ствараць умовы. А пра што можна гаварыць, калі створаны такія ўмовы?"
Роза Стрэльчанка не збіраецца адмаўляцца ад ідэі аднавіць школу — гэта было часткай яе дэпутацкай праграмы. Людзі спрабавалі сабраць грошы на рамонт сваімі сіламі. Дэпутатка адкрыла дабрачынны рахунак; прадстаўнікі Сусветнага банка былі гатовыя ўключыць капліцкую школу ў праект "Мадэрнізацыя сістэмы адукацыі Рэспублікі Беларусь" у выпадку, калі Міністэрства адукацыі зробіць адпаведны запыт. Але запыт чыноўнікі так і не адправілі, "немэтазгодна".
Затое на наступны дзень пасля таго, як Роза Стрэльчанка адкрыла дабрачынны рахунак, на сайт МНС ад яе імя паступіла электроннае паведамленне аб мініраванні школы ў Шыічах. Да дэпутаткі прыязджалі супрацоўнікі Следчага камітэта, каб узяць паказанні.
Ужо некалькі гадоў на тэлефон Розы Стрэльчанка з розных нумароў прыходзяць ананімныя паведамленні з пагрозамі і прыніжэннямі. У адным з іх напісана: "Перастань пісаць скаргі на адкрыццё школы. Хутчэй цябе ў псіхушку пакладуць. А калі пакладуць у псіхушку, то дзяцей забяруць [у Розы Стрэльчанка трое дзяцей. У рэдакцыю Еўрарадыё яна прыязджала з дачкой: дзяўчынка баіцца заставацца дома адна. — Еўрарадыё]. Ты сваімі скаргамі ўсе нашы планы загубіла датычна гэтага будынка школы. І на скаргі ты будзеш атрымліваць адпіскі, у нас усё павязана..."
"Хадзі і бойся, у Навінках [звычайная назва псіханеўралагічнага дыспансера пад Мінскам. — Еўрарадыё] для цябе ўжо месца ёсць", — пішуць у другім.
"Будзеш яшчэ выступаць — ляжаш у псіхушку", — у трэцім.
Пасля таго як у 2018 годзе Роза Стрэльчанка перамагла на мясцовых выбарах, ёй патэлефанавала нейкая жанчына. Яна не прадставілася, але сказала, што працуе ў Гомельскім аблвыканкаме.
Дэпутат запісала гэтую размову і дала паслухаць Еўрарадыё.
Спачатку невядомая ўрачыстым голасам павіншавала дэпутатку з перамогай. Адразу пасля гэтага яе тон рэзка змяніўся:
"Але майце на ўвазе: нягледзячы на тое, што вы дэпутат, мы прымусова пакладзём вас у псіхушку і знойдзем падставы. Вы ўсё роўна трапіце ў псіхушку, зразумела?"
Знайсці тых, хто пагражаў дэпутату, не змагла ні міліцыя, ні пракуратура.
Пасля скаргаў Розы Стрэльчанка міліцыя і пракуратура Калінкавіцкага раёна правялі праверку. У пісьмовых адказах пазначана: устанавіць тых, хто тэлефанаваў і пісаў дэпутатцы, не ўдалося.
"Я дагэтуль у шоку. Не магу зразумець, чаму не ўстаноўлены тыя, хто тэлефанаваў, калі на маім тэлефоне ёсць запісы размоў і нумары тэлефонаў, з якіх паступалі званкі, — абураецца Роза Стрэльчанка. — Думаю, што тыя, хто праводзіў праверкі, паставіліся да справы несур'ёзна альбо пакрываюць тых, хто мне пагражаў".
Днямі дэпутатка прыязджала ў Мінск і паскардзілася на "дзеянне або бяздзейнасць супрацоўнікаў РАУС, пракуратуры, Калінкавіцкага райвыканкама Гомельскай вобласці" ў Адміністрацыю прэзідэнта.
Яна кажа, што сёння ўмяшанне ў сітуацыю Аляксандра Лукашэнкі — гэта яе апошняя надзея дамагчыся справядлівасці як у дачыненні да абразы яе гонару і годнасці, так і датычна аднаўлення школы. 21 студзеня ў аддзеле адукацыі Калінкавіцкага райвыканкама дэпутату паведамілі, што будынак збіраюцца прадаваць.
Дэпутатка нагадвае, што па даручэнні кіраўніка дзяржавы была прынятая "Дзяржаўная праграма адраджэння і развіцця вёскі на 2005–2010 гады", з якой у Беларусі і пачалося будаўніцтва аграгарадкоў. У дакуменце пазначана, што ў іх будуць ствараць "вытворчую і сацыяльную інфраструктуру для забеспячэння сацыяльных стандартаў насельніцтву, якое там пражывае, і жыхарам прылеглых тэрыторый". У спісе аб'ектаў — і дзіцячыя садкі, і школы.
5 сакавіка, калі гэты тэкст ужо быў гатовы, Роза Стрэльчанка атрымала адказ з Адміністрацыі прэзідэнта. Там сказана, што зварот перададзены для разгляду па сутнасці ў Гомельскі аблвыканкам. Інакш кажучы, яго "спусцілі" на ўзровень, які змагары за капліцкую школу ўжо прайшлі — безвынікова.
Каб сачыць за галоўнымі навінамі, падпішыцеся на канал Еўрарадыё ў Telegram.
Мы штодня публікуем відэа пра жыццё ў Беларусі на Youtube-канале. Падпісацца можна тут.