Туркменскія банкі ўсталявалі жорсткія ліміты
Туркменскія студэнты беларускіх ВНУ ўжо 10 дзён не могуць зняць сродкі са сваіх банкаўскіх картак. Нягледзячы на наяўнасць грошай на рахунках, банкаматы ў Беларусі выдаюць адзін адказ: "Аперацыя адхіленая вашым банкам".
Паводле інфармацыі сайта "Альтэрнатыўны навіны Туркменістана", цяпер аплаціць туркменскай карткай можна толькі пакупкі на суму да 50 рублёў у дзень ($25) і толькі ў супермаркетах “Гіпа”, “Еўраопт” і ў сетцы магазінаў "Дамашні".
З-за праблем з карткамі студэнты сталі даўжнікамі па аплаце за навучанне і пражыванне ў інтэрнатах.
"Усё пачалося з 2016 года. Спачатку ў нас быў ліміт $200 у дзень, яго паступова скарацілі да $50 [гэтыя сумы можна было траціць, расплачваючыся карткай у тэрміналах], — расказвае Еўрарадыё студэнтка БДУ з Туркменістана. — Але ўсяго ў месяц можна выкарыстоўваць не больш за $320. Калі гэты ліміт вычарпаны, то грошы здымаць нельга да канца месяца, аплачваць таксама нічога нельга".
Наша суразмоўца падкрэслівае, што ёсць розніца паміж сумамі, якія можна здымаць з картак, і сумамі, якія можна траціць, праводзячы плацяжы па тэрмінале:
"Зараз у дзень можна рабіць пакупкі прыкладна на 100 рублёў. Зняць з карткі можна толькі 30-35 рублёў. Але калі ты кожны дзень будзеш купляць нешта на 100 рублёў, то месячны ліміт хутка скончыцца".
З-за такой сістэмы, кажа дзяўчына, некаторыя студэнты з Туркменістана пратэрмінавалі універсітэтам аплату за навучанне, бо зняць вялікую суму грошай з карткі немагчыма.
"Нашы банкі адкрылі нам рахунак-фактуру, праз якую бацькі адпраўляюць аплату манатамі, а пасля яны канвертуецца ў даляры і адпраўляюцца ў Беларусь. Наша аплата даходзіць на працягу прыкладна двух месяцаў", — расказвае студэнтка.
Некаторыя студэнты пералічылі грошы ў манатах на рахунак-фактуры яшчэ летам, калі былі на вакацыях у Туркменістане. Па прыездзе яны прад'явілі квітанцыі аб аплаце, але грошы ў валюце ў Беларусь да гэтага часу не паступілі.
Па словах іншай студэнткі, адзінага ліміту на разлікі за мяжой у туркменскіх банкаў няма.
"У месяц мы можам здымаць $300. Можна і пакупкі рабіць, але не ва ўсіх гэта сістэма працуе, ва ўсіх розныя сумы, якія можна траціць. Хтосьці можа ў любых крамах расплачвацца карткай, а хтосьці — толькі ў нейкіх канкрэтных. Мы самі не да канца разумеем гэтую сістэму", — кажа дзяўчына.
Галоўны рэдактар сайта "Альтэрнатыўныя навіны Туркменістана" Руслан Мяціеў патлумачыў Еўрарадыё, што такія меры дзяржава ўвяла з-за вялікай розніцы паміж афіцыйным курсам долара і курсам на чорным рынку:
"Афіцыйны курс трымаецца з 2015 года на ўзроўні 3,5 манаты [2,13 рубля] за $1. У той жа час у нас ёсць неафіцыйны курс на чорным рынку, ён у разы вышэй [цяпер каля 16 манатаў, або 9,5 рубля, за $1] дзяржаўнага і не фіксуецца. Бацькі студэнтаў ідуць у банк, кладуць на рахунак манаты, а яны канвертуецца па дзяржкурсе, каб студэнт мог у іншай краіне здымаць замежную або мясцовую валюту.
Дзяржаве гэта нявыгадна, яна выдатна ведае, што ў краіне дзейнічаюць два курсы. Па сутнасці, дзяржава дае магчымасць людзям канвертаваць па дзяржкурсе свае манатныя назапашванні. Праблемы пачаліся ў канцы 2016 года, калі ўлады, буйныя банкі сталі зніжаць колькасць замежнай валюты, якую можна зняць за мяжой. Спачатку гэта была $1000 у дзень, потым $200, потым $75, $50, а да нядаўняй пары можна было здымаць $15".
Адна з нашых суразмоўцаў выказала здагадку, што студэнты, якія расказалі пра тое, што здарылася "АНТ", проста вычарпалі месячны ліміт, таму не могуць зняць грошы з банкаўскіх картак. Але Мяціеў сцвярджае, што "яны не пачаткоўцы і выдатна ведаюць, як гэта ўсё працуе".
"Калі б яны вычарпалі свой ліміт, то кожны вечар не хадзілі б паравозікам па 5-6 чалавек ад аднаго банкамата да іншага. Гэтыя людзі ведаюць пра ліміт. Гэта ўжо больш глыбокая праблема. Напэўна, яна звязаная з туркменскімі банкамі".
Па словах Мяціева, зараз Туркменістан перажывае эканамічны крызіс. У 2016 годзе расійскі "Газпром" адмовіўся купляць ў Туркменістана прыродны газ. Цяпер яго купляе толькі Кітай, але і ён не плаціць цвёрдай валютай, а купляе ў кошт крэдыту, які Туркменістан браў на будаўніцтва газаправод.
Падобныя праблемы былі і ў Беларусі. З-за фінансавага крызісу ў 2014 годзе беларускія банкі ўводзілі забароны і абмежаванні па разліках карткамі за мяжой, а таксама зняцце грошай з банкаматаў замежных банкаў. Напрыклад, Беларусбанк увёў сутачны ліміт у $150 даляраў ($500 — з прэміяльных картак). Хоум Крэдыт Банк прыпыніў усе аперацыі па сваіх картах за мяжой, а Альфа-Банк спачатку ўвёў ліміты, але амаль адразу таксама забараніў.