Брацкая магіла ў Бучы / Еўрарадыё
Целы паўсюль: і на дарогах, і на ўзбочынах, і ў імправізаваных брацкіх магілах, — так можна апісаць фатаграфіі і відэа з украінскага мястэчка Буча, размешчанага зусім блізка ад Кіева. Гэтыя кадры абляцелі ўвесь свет — і шакавалі многіх. Расія, якая трымала горад пад кантролем, спрабуе давесці, што яе войскі да гэтага не маюць ніякага дачынення. Выкарыстоўваюць звыклую тактыку дэзынфармацыі: запускаюць адразу некалькі фальшывых тэзісаў, каб максімальна ўсіх заблытаць.
Еўрарадыё разбівае фэйкі расійскіх прапагандыстаў пра разню ў Бучы.
У першы ж дзень пасля з'яўлення сведчанняў масавых забойстваў у Бучы па тэлеграм-каналах пачала распаўсюджвацца заява пра тое, што на адным з відэа целы забітых нібыта рухаюцца. Заява грунтавалася на відэа вельмі нізкай якасці.
Як на самай справе: пасля публікацыі відэа ў лепшым раздзяленні стала зразумела, што ніхто не рухаўся. За рухі прынялі блікі на шыбе аўтамабіля.
Заявы пра тое, што ні цел, ні брацкіх магіл у Бучы ў часе знаходжання там расійскіх войскаў не было, апублікавалі неўзабаве пасля фэйкаў пра "трупы, якія рухаюцца".
Як на самай справе: спадарожнікавыя здымкі сярэдзіны сакавіка паказваюць і целы проста на дарозе, і брацкую магілу каля адной з цэркваў Бучы. Больш за тое, ёсць мноства сведчанняў відавочцаў. BBC публікуе словы аднаго з прыхаджан мясцовай царквы: ён бачыў, што пасля 15 сакавіка расійскія сілавікі перасталі наогул прыбіраць трупы з вуліц.
"Я дайшоў да царквы і сказаў айцу Андрэю [імя змененае ў мэтах бяспекі героя]: ну не могуць жа яны так валяцца? Давайце, ойча, дамо спачын. Ён заплакаў і пайшоў шукаць рыдлёўку", — кажа суразмоўнік выдання.
Яшчэ адно сведчанне відавочцаў ад Reuters: мясцовая жыхарка Таццяна Уладзіміраўна расказала, што расійскія вайскоўцы (яна кажа, што чачэнцы) размясціліся ў яе шматкватэрным доме, дзе іх трымалі пад вартай. Потым іх адпусцілі, але муж знік. Праз некалькі дзён яна знайшла яго знявечанае цела ў сутарэнні пад лесвіцай. Фатаграфія цела ёсць у распараджэнні ў агенцтва.
Такіх расказаў мясцовых жыхароў вельмі шмат. Вядома ж, не ў расійскіх СМІ.
МЗС Расіі настойвае, што разня ў Бучы — правакацыя. Пры гэтым міністэрства і яго прадстаўнікі памнажаюць велізарную колькасць версій: то гэта фэйк (пытанне, як целы мірных жыхароў могуць быць фэйкам, там не закранаюць), то гэта "карная аперацыя" ўкраінскіх вайскоўцаў.
Як на самай справе: датаванне трагічных падзей (у папярэднім блоку згадваецца сярэдзіна сакавіка) кажа, што гэта няпраўда. Больш за тое, баявых дзеянняў у той перыяд у Бучы не вялося — такім чынам, там не было ўкраінскіх вайскоўцаў, якія маглі б "зладзіць правакацыю".
Прапагандысты спасылаюцца на паведамленне мэра Бучы пра тое, што 31 сакавіка горад быў вызвалены ад расійскіх войскаў. Таксама іх аргумент у тым, што фатаграфіі целаў з'явіліся 2 красавіка.
Як на самай справе: 1 красавіка сакратар Бучанскай гарадской рады Тарас Шапраўскі і дэпутатка гарадской рады Кацярына Украінцава паведамілі, што вяртацца ў горад яшчэ небяспечна.
"Цяпер горад застаецца ў акупацыі, шмат замінаванай тэхнікі, дамоў і нават трупаў", — сказаў Шапраўскі на відэа, апублікаваным раніцай 1 красавіка.
У той жа дзень тэлеканал Мінабароны РФ "Звезда" са спасылкай на камандзіра аднаго з падраздзяленняў марской пяхоты Аляксея Шабуліна паведаміў пра тое, што расійскія вайскоўцы плануюць замацавацца ў Кіеўскай вобласці і "паспяхова стрымлівалі дзеянні сіл непрыяцеля на кірунку Гастомель — Буча — Азёры". Такім чынам, расійскія сілы яшчэ былі — калі не ў Бучы, то паблізу.
Лагічна, што фатографы змаглі прыехаць у Бучу толькі пасля поўнага вызвалення — гэта значыць 2 красавіка. У той жа вечар з'явіліся фатаграфіі.
Яшчэ адзін аргумент супраць гэтай версіі: тыя самыя спадарожнікавыя здымкі з пацвярджэннем таго, што ў сярэдзіне сакавіка на вуліцах ужо былі целы забітых.
Прапагандысты спрабуюць апраўдацца і тым, што целы на здымках — "свежыя", без заўважных прыкмет раскладання.
Як на самай справе: меркаванні грунтуюцца толькі на фотаздымках, аднак ёсць здымкі далёка не ўсіх сотняў цел. Частка, як згадвалася вышэй, была пахаваная ў другой палове месяца. Час смерці целаў, якія трапілі ў аб'ектыў, нельга вызначыць без судмедэкспертызы. Гэта могуць быць целы забітых у канцы сакавіка.
Хуткасць раскладання цела шмат у чым залежыць ад тэмпературы паветра. Многія дні другой паловы сакавіка былі халаднаватыя: з начнымі замаразкамі, днём тэмпература максімум падымалася на пару гадзін да адзнак каля +8. Пры такіх тэмпературах працэсы запавольваюцца. Напрыклад, у халадзільніку ў моргу сярэдняя тэмпература — каля +2 градусаў, пры такім паказчыку цела захоўваецца дастаткова доўга.
Падрабязнасці пра час смерці людзей і колькасць забітых (у тым ліку пахаваных у брацкіх магілах), відавочна, будуць пазней. Больш за тое: некаторыя целы немагчыма апазнаць — у такім яны стане.
У звароце ад 1 красавіка мэр Бучы Анатоль Федарук не згадвае пра целы на вуліцы. Акрамя таго, расійскія прапагандысты як "пацвярджэнне" таго, што "разня — гэта фэйк", адзначаюць, што на відэа ён усміхаецца.
Як на самай справе: мэр Бучы сапраўды не згадваў целы, аднак жудасная карціна — не па ўсім горадзе. У асноўным гэта Яблонская вуліца на ўскраіне мястэчка. Гэта значыць, ён мог і не ведаць — ці не згадаць, пакуль не разумеў маштабу.
Зноў жа, спадарожнікавыя здымкі пацвярджаюць: целы ўжо былі. Так што адсутнасць згадкі ў роліку на 43 (!) секунды ні пра што не гаворыць. Тым больш што пра целы ўжо згадваў сакратар гарадской рады — у той жа дзень раніцай.
Каб сачыць за галоўнымі навінамі, падпішыцеся на канал Еўрарадыё ў Telegram.
Мы штодня публікуем відэа пра жыццё ў Беларусі на Youtube-канале. Падпісацца можна тут