Амаль усе нашы суразмоўцы кажуць, што не прывязваюцца да матэрыяльнага. Але ўсё роўна сумуюць па рэчах, якія пакінулі дома / калаж Улада Рубанава, Еўрарадыё
Мы папрасілі беларусаў у эміграцыі пагаварыць пра матэрыяльнае і расказаць пра рэчы — вялікія і маленькія, — якія яны пакінулі дома.
Усе нашы суразмоўцы перш за ўсё ўспаміналі не рэчы, а родных і сяброў, якіх пакінулі ў Беларусі. Улюбёныя гарады і іх івэнты — якіх, зрэшты, стала менш.
Але потым успаміналі пра карціны, якія не ўдалося забраць з сабой, паказвалі фота улюбёнага кубка ў кветачку або матацыкла, які давялося прадаць. А хтосьці сумуе па цэлай кучы пласцінак або кніг, таму што ўсе гэтыя маленькія артэфакты — напамін пра дом. Або пра тое, што ў цябе пакуль няма дома.
А па чым сумуеце вы?
Дома Аляксея чакае калекцыя пласцінак, якая важыць каля 150 кілаграмаў! Наш суразмоўца кажа, што туга па пласцінках — не самая вялікая праблема гэтых дзён. Але расказаць пра калекцыю згаджаецца.
— Больш за ўсё я сумую па сваёй музычнай калекцыі. У Мінску засталося больш за 500 вінілавых пласцінак. На тыя грошы, якія я на іх патраціў, можна было б купіць аўтамабіль. З іншага боку, ну, быў бы ў мяне аўтамабіль. Але ж мне не было б чаго ў ім везці!
Я збіраў гэтыя пласцінкі сем гадоў. Нядаўна пабываў у краме, з якой пачаў калекцыянаванне. Першай пласцінкай, якую я купіў, была пласцінка гурта The Cure — як мне тады здавалася, найлепшае, што я знайшоў у краме. Тады я яшчэ не ведаў, дзе і як буду слухаць яе — у мяне не было тэхнікі.
Калі б я мог вывезці з Мінска толькі адну пласцінку, я б узяў пласцінку гурта "Аўкцыён", якую яны выпусцілі ў 1989 годзе ў Францыі. Яна называецца "Як я стаў здраднікам". Я б з задавальненнем паслухаў яе.
Я трымаюся і пакуль не купляю новыя пласцінкі. Музыка на носьбітах займае месца, а ў мяне пакуль не такі палац, дзе я мог бы сабе гэта дазволіць. Але мяне гэта не хвалюе, пакуль слухаю музыку ў навушніках.
Гэта не самае сур'ёзнае абмежаванне. Думаю, я не так моцна пакутую ад немагчымасці паслухаць свае пласцінкі, як Віктар Бабарыка, у якога 3-4 тысячы пласцінак у калекцыі. Ці, напрыклад, Андрэй Янушкевіч, які прыносіў свае пласцінкі на працу ў выдавецтва, каб слухаць іх усім калектывам.
Кацярына Раецкая разам з мужам Дзянісам Дудзінскім з'ехала з Мінска каля года таму. Дома чакае калекцыя карцін.
— Я заўсёды была інтравертам, таму па сваім доме, кватэры, у якой мы жылі, сумую пастаянна — па паху дрэва, па святле ў акенцы, якое ў 16.00 на Аўтазе кладзецца вельмі своеасаблівым чынам, па водары бэзу, які даносіцца з двара.
Спачатку я думала, што больш за ўсё буду сумаваць па кнігах, у нас іх вельмі шмат, і я ніколі не жыла ў памяшканнях, дзе няма вялікай бібліятэкі. Дома ў мамы, у маім дзіцячым пакоі і ўжо ў дарослым жыцці я заўсёды была пры сваёй кніжнай калекцыі. Больш за тое, са звычкай у любы момант зняць кнігу з паліцы і зверыцца са слоўнікам, прайграць у памяці некалькі радкоў з вершаў Цвятаевай або Высоцкага альбо паглядзець альбом з рэпрадукцыямі.
Але з часам высветлілася, што я больш за ўсё сумую па творах мастацтва: карцінах, якія ёсць у нас дома, і прадметах дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва розных краін (масках, статуэтках, упрыгожаннях).
Дома засталася графіка Валерыя Славука, "Грушы" Дашы Сямёнавай, партрэты Чэхава (яго любіць Дзяніс) і Міка Джагера (яго люблю я) ад мастака Дзяніса Еўціхіева. Копія карціны Маціса "Чырвоныя рыбкі", якую мне падарылі на вясельным дзявочніку, карціна "Рыбакі і кветачніцы", прывезеная з Цэнтральнай Амерыкі, і мноства аматарскіх мініяцюр.
Як высветлілася, я вельмі прывыкла жыць у асяроддзі не проста прыгожага, але і таго, што запаўняе ўнутраную пустэчу, прыцягвае погляд і заахвочвае да разважанняў.
Ірына ўпершыню села на матацыкл у 13 гадоў. А год таму ёй давялося прадаць яго, каб былі грошы на першыя месяцы жыцця ў Варшаве.
— Матацыкл купіў у мяне знаёмы. Заплаціў грошы і дазволіў катацца да самага ад'езду. Думаю, ён і купіў яго толькі каб мне дапамагчы, таму што правоў у яго не было.
Дачка Ірыны напісала на асфальце "Жыве". Пасля гэтага пачаліся паходы на камісію па справах непаўналетніх. Дзве камісіі прайшлі — на трэцюю вырашылі не хадзіць.
— Сама я была і ў штабе Бабарыкі, і ў штабе Ціханоўскай, і ў "Сходзе", і ў партыі "Разам". Так што купілі білет у Польшчу ў адзін канец.
У Варшаве новага матацыкла ў мяне пакуль няма. Але як толькі вернецца звыклы даход, абавязкова куплю. Я вельмі любіла проста ехаць, ехаць, ехаць куды вочы глядзяць, без мэты.
Яўгенія грала ў аркестры. Гэтай вясной яна з'ехала з Беларусі, з рэчаў узяла з сабой толькі скрыпкі. Рэчаў, якія засталіся дома, не шкада. Сумуе толькі па ўлюбёным кубку.
— Усё, што можна, піла з гэтага кубка. Купіла яго ў Мінску — боўталася па вакзале ў чаканні бацькоў. Убачыла і здзівілася: якія прыгожыя рэчы ў нечаканых месцах.
Самая актыўная фаза жыцця кубка прыпала на мой дэкрэт. У дэкрэце звычайна п'еш ці ясі нешта, пакуль дзіця спіць. І я піла з яго ўсё што можна: гарбату, каву з малаком, каву са спецыямі. Гляджу на гэтае караценькае відэа і ўспамінаю спакой тых дзён. Чытанне і адпачынак.
Цяпер мы з сям'ёй жывём у Гданьску. Вырашылі паспрабаваць перабрацца ў Польшчу з паўгода таму, але канец лютага надаў планам паскарэнне. Бралі мінімум рэчаў. Калі не лічыць маіх скрыпак, то я не прывязаная да матэрыяльнага. Прынамсі, я так думала.
А цяпер думаю, што ў Гданьску было б цяплей з улюбёным кубкам і ўлюбёным халацікам з Балі, падораным сяброўкай.
Марыя думала, што з'язджае з Беларусі на тры месяцы. На сёння яна ўжо больш за год не была дома. Ніякіх "мілых дробязяў" з сабой не возіць, а з рэчаў сумуе толькі па кнігах.
— Дома ў мяне засталася цэлая куча кніг. Я памятаю, што гэта "куча", але зусім не памятаю, якія менавіта. Я хацела паставіць дома вялікі стэлаж і любавацца, радавацца факту валодання гэтым багаццем.
Дом там, дзе ёсць твае кніжкі. Пакуль, на жаль, я вяду вандроўны лад жыцця. Але ў перспектыве хацела б вывезці ўсе свае кніжкі з Беларусі, паставіць іх у бяспечнае месца і быць упэўненай, што нечаканым гасцям у маім будучым доме Някляеў напэўна спадабаецца. А не так, як у Беларусі.
Калі шчыра, я не хвалююся праз адсутнасць сваіх кніжак тут, таму што паспела накупляць новых. Жудасна, але мне спатрэбіўся для гэтага другі чамадан! Я не купляла лішнюю вопратку, каб для іх хапіла месца.
Цяпер у мяне ёсць "Шчыгол" Донны Тарт на англійскай, кнігі па мастацтве і фатаграфіі. Увогуле, я назбірала кніг ужо на вялікую паліцу. І не планую спыняцца! У кожным новым горадзе, краіне, музеі я хутчэй іду да кніжак.
Наогул гэта ўсё, што мяне цікавіць, у астатнім я мінімалістка. А кніжкі я буду вазіць за сабой, нават калі давядзецца грузіць іх у фуру. Я буду вазіць іх, пакуль у мяне не з'явіцца дом.
Каб сачыць за галоўнымі навінамі, падпішыцеся на канал Еўрарадыё ў Telegram.
Мы штодня публікуем відэа пра жыццё ў Беларусі на Youtube-канале. Падпісацца можна тут