Прыгадваем, як ён амаль 28 гадоў (не) трымаецца за сваё крэсла / калаж Улада Рубанава
Падчас паслання парламенту і народу 31 сакавіка 2023-га, на 29-м годзе знаходжання ва ўладзе, Аляксандр Лукашэнка сказаў, што ягоны "век заканчваецца" і што "не трымаецца, учапіўшыся за гэтае крэсла". Праўда, падобнае ён кажа ўжо не адзін дзясятак гадоў. Узгадваем.
Адно з самых ранніх выказванняў датуецца 2002 годам:
— Я восем гадоў — прэзідэнт. Паверце, я ўжо наеўся ўлады столькі, што вам і не снілася.
Праз год ужо заявіць наступнае:
— Я вельмі часта ўжо пачынаю апраўдвацца, нават перад высокапастаўленымі чыноўнікамі Расіі. Я ім так кажу: дарагія мае, родныя, я наеўся ўлады, мне шапка Манамаха не патрэбная, я не прыязджаю ў Крэмль, каб схапіць якую-небудзь сцяну і павезці ў Беларусь, я не прэтэндую ні на нейкія там уладныя паўнамоцтвы на тэрыторыі Расіі.
Лукашэнка так да таго часу наеўся ўлады, што ўжо налета правядзе рэферэндум: папраўкі ў Канстытуцыі дазволяць яму абірацца неабмежаваную колькасць разоў.
Тэзіс пра тое, што Лукашэнка не замахнуўся на Крэмль, ён паўторыць у 2005 годзе. "Наеўся ўлады" — прыкладаецца бонусам:
— І рэч тут не ў "дзяльбе ўлады". Я ўжо наеўся ўлады. За дзесяць гадоў свайго прэзідэнцтва далей няма куды. Гэта трэба, каб папракнуць: "Лукашэнка замахнуўся на Крэмль". Ды досыць мне "гэтага Крамля" ў Мінску.
У 2008 годзе ў фразы "Наеўся ўлады" з'явіўся канкурэнт: "Не трымаюся за ўладу дзвюма рукамі":
— Пераконваць вас у тым, што я не буду трымацца за ўладу дзвюма рукамі, я не буду. Таму што вы можаце ў гэта паверыць ці не. Галоўны суддзя — гэта час.
Але ў 2009-м "пераяданне" вяртаецца:
— Хачу сказаць адкрыта: Лукашэнка ўжо дастаткова ва ўладзе, наеўся ёю, і пытанне ў тым, у імя чаго я стараюся яе захаваць. У мяне заўсёды была адна мэта: захаваць суверэнітэт, незалежнасць нашай краіны.
У 2010-м заяўляе, што сыны на яго месца не нацэльваюцца:
— Я вам кажу сумленна і шчыра. Я не хачу, каб мае дзеці былі ў Беларусі прэзідэнтамі. Не хачу. Я наеўся, і маім дзецям праз мяне хапіла гэтага прэзідэнцтва.
У 2019-м, праз яшчэ амаль два тэрміны, наядаецца ўлада яшчэ больш:
— Публічна заяўляю: я не першы тэрмін прэзідэнт, я ўжо наеўся гэтага прэзідэнцтва. Таму загубіць краіну ў імя асабістых амбіцый (нейчых і сваіх) — я ніколі на гэта не пайду. Гэта значыць перакрэсліць усё тое, што ты рабіў больш за два дзясяткі гадоў, таму трэба супакоіцца ў гэтым плане. Я не збіраюся сваё палітычнае жыццё падаўжаць за кошт нейкіх выкрутасаў палітычных ці канфігурацый або гэты транзіт ажыццяўляць ад цябе да сябе. Ні ў якім разе. І потым, я чалавек вельмі самалюбівы: калі вы заўтра за мяне не прагаласуеце, я паперажываю там цішком, нідзе плакацца не буду, там крычаць таксама. Я ўжо нямала працую прэзідэнтам і ўжо ўдосталь гэтага наеўся.
У тым жа годзе, у часе парламенцкіх выбараў, упершыню сказаў пра мемныя "пасінелыя пальцы":
— Калі грамадству не падабаецца, як гэта прэзідэнт арганізоўвае, яны пераабяруць яго праз паўгода. Будзьце ўпэўненыя: я пасінелымі пальцамі за гэта крэсла трымацца не буду, калі вы адмовіце мне ў даверы.
У ліпені 2020-га, ужо ў часе прэзідэнцкай кампаніі, збірае комба з "наеўся" і "пасінелыя пальцы":
— Я ўжо напрацаваўся. Я ўжо наеўся гэтай прэзідэнцкай долі, і я ў гэтай прэзідэнцкай кампаніі не таму, што я ўчапіўшыся трымаюся за гэта крэсла пасінелымі пальцамі, я найлепшыя гады свайго жыцця, як і многія з вас, аддаў будаўніцтву гэтай краіны. Як мог, так і будаваў.
У кастрычніку 2020-га, ужо пасля выбараў, цікавіцца, што будзем рабіць без яго:
— Што да прэзідэнта Беларусі, то ён за ўладу пасінелымі рукамі, шмат разоў казаў, не трымаецца. Пытанне не ўва мне, пытанне ў вас: што будзе з вамі без мяне?
У канцы 2021-га, у разгар абмеркавання будучага рэферэндуму, наядаецца не толькі ўладай, але і Канстытуцыяй.
— Грамадства патрабуе пераменаў. Таму нам патрэбная новая Канстытуцыя — не таму, што гэтая Канстытуцыя патрэбная Лукашэнку... Слухайце, Лукашэнка ўжо наеўся гэтых Канстытуцый, улады і ўсяго іншага. Цяпер пытанне не ў Лукашэнку. А пытанне захавання стабільнасці ў нашай краіне.
Настроі цяперашняга дзяржапарату, а за імі і сітуацыя ў Беларусі могуць змяніцца праз тое, што Лукашэнка не збіраецца пакідаць уладу да смерці. Незалежны аналітык Сяргей Чалы лічыць, што ў гэтым намеры Лукашэнка ўмацаваўся пасля падзей у Казахстане. Хоць пасля выбараў 2020 года рыторыка была зусім іншая.
"Лукашэнка не толькі вонкі абяцаў свой сыход — ён жа і ўнутры краіны вялікай колькасці людзей, якія вымушаныя яшчэ заставацца на сваіх працоўных месцах да самага верху, паабяцаў. Гэта было сэнсам вось гэтай здзелкі з д'яблам: "Ну пацярпіце яшчэ там мяне крыху", — казаў ён ім. "Гэты тэрмін дакладна апошні", — расказваў кругластольны дэмакрат, тлумачачы гэтую Канстытуцыю. Мы бачым, што не — ніфіга: яна пра іншае. Яна пра тое, што "Я хачу быць вечным". І ў гэтым праблема: залатая рыбка можа выконваць жаданні да пэўнага толькі моманту, але калі ты захацеў стаць уладаркай марской, тут нешта зламалася — і зноў вярнуўся да карыта".
Каб сачыць за галоўнымі навінамі, падпішыцеся на канал Еўрарадыё ў Telegram.
Мы штодня публікуем відэа пра жыццё ў Беларусі на Youtube-канале. Падпісацца можна тут