Даша Аляксеева едзе ў метро, разглядае пасажыраў і мяркуе сама сабе: "Куртку цалкам можна прадаць, джынсы — адправіць у глыбінку, а майку толькі на перапрацоўку..."
Чым даўжэй Даша едзе ў метро, тым больш пасажыраў, самі таго не ведаючы, уваходзяць у фокус-групу фонду "Другое дыханне". Вось як ён нарадзіўся: чатыры гады таму Даша, не чужая ідэям дабрачыннасці, вырашыла з сяброўкамі зладзіць міні-сейл свайго дзявочага барахла. Сабраліся на кватэры кожная са сваёй вешалкай дакучлівых рэчаў, фэйсбук быў у дапамогу.
На арганізацыю сейла выдаткавалі 4 тысячы рублёў (каля 60 долараў), прадалі на 134 тысячы (больш за 2 тысячы долараў). Атрыманыя грошы перадалі ў дапамогу выпускнікам дзіцячых дамоў.
І тады Дашы трапила думка: рэчы, якія ляжаць у шафах, — гэта рэсурс дапамогі.
На першую краму Charity shop Даша ўзяла грошы са сваіх зберажэнняў і адкрыла яе ў невялікім падвальчыку. Ідэя была простай: ёсць людзі, якія гатовыя дарма аддаць непатрэбнае адзенне на дабрачыннасць. Гэтую вопратку можна прадаць і дапамагчы людзям, якія жывуць у нястачы.
Усяго за 4 гады эксперымент з рэчамі пераўтварыўся ў бізнес-мадэль.
У заснаванага Дар'яй Аляксеевай фонду "Другое дыханне" ёсць склад, на якім захоўваецца 75 тон адзення. Тое, што прыходзіць на склад з крамаў і пунктаў збору, тут сартуюць. Зусім рыззё пойдзе на перапрацоўку, рэчы ў добрым стане адправяцца ў глыбінку, дзе іх бясплатна аддадуць людзям, якія жывуць у нястачы, брэндавыя — у сталічныя крамы Charity shop, дзе іх прададуць за 10% ад прыблізнага кошту.
Спачатку ў крамах Charity shop прымалі толькі брэндавыя рэчы, але народ у пакеты, якія нёс здаваць у краму, упарта дадаваў старыя джэмперы і расцягнутыя майкі, якія душа не дазваляла адправіць на сметнік. Спачатку супрацоўнікі самі цягалі неліквід у смеццевыя кантэйнеры. Але калі яго аб'ём наблізіўся да пяці тонаў у месяц, сметніцы перасталі ратаваць. Выклік быў прыняты, і Даша знайшла выхад. Цяпер некандыцыйнае рыззё супрацоўніцы фонду чысцяць ад гузікаў і маланак, а потым адпраўляюць на завадскую перапрацоўку. З бавоўны робяць рыззё, сінтэтыка ператвараецца ў напаўняльнік для коўдраў. У невялікай майстэрні з парэзаных на стужачкі анучак ткалі дыванкі.
Здаваць рэчы на перапрацоўку — стратная справа. Каб адсартаваць рэчы, трэба аплаціць працу сартавальнікам, і яна каштуе прыкладна ўдвая даражэй таго, што заплаціць завод. Гэта значыць, каб пазбавіць горад некалькіх тон смеццевага рыззя, трэба заплаціць. Даша вырашыла, што плаціць будуць. Яна кажа: "Сем адсоткаў таго, што гніе на маскоўскіх палігонах — гэта тэкстыль. Чаму б не знізіць нагрузку на звалкі?"
Бывае, дарыльнікі адзення абураюцца: "называецеся дабрачыннай крамай, а рэчы прадаеце! У чым дабрачыннасць?" На гэта ім прапануюць аднесці рэчы ў царкву, але памятаць, што палова ахвяраванняў апынецца на сметніцы як некандыцыя. У "Другім дыханні" рэч абавязкова уладкуюць.
І да пытання аб "несправядлівым" прыбытку з прададзеных рэчаў (у продаж ідзе 20 адсоткаў сабранага адзення). Каб праект функцыянаваў, трэба аплачваць працу сартавальнікаў і прадаўцоў, арэнду склада і транспарціроўку рэчаў у глыбінку. У дзень, калі мы сустракаліся з Дашай, яна пасля працы на складзе адправілася тэставаць бліжэйшую пральню. Высвятляла, ці можна будзе здаваць тут штотыдзень 500 кг рэчаў у мыццё. Рэчы прызначаюцца для раздачы бяздомным. На некарэктнае пытанне: "А ці трэба мыць з выгляду чыстую вопратку для бамжоў?" — Даша спакойна адказала: "Мы, перад тым як прадаць або падарыць, мыем усё. А бяздомныя ў нашай вопратцы часам ідуць ўладкоўвацца на працу ". Плюсуем выдаткі на пральню.
Даша з усмешкай успамінае: "Калі я была студэнткай, маім маленькім шчасцем было назапасіць грошай і купіць у буціку топік даражэй. Просты, чорны, але з лэйблам, які ніхто, акрамя мяне, не бачыць. Але мне ён быў вельмі важны. Смешна..."
Цяпер у Дашы свайго гардэроба фактычна няма. То бок ён ёсць, але часовай уласцівасці. Калі трэба будзе на важнае мерапрыемства, яна проста прыходзіць у Charity shop і купляе сукенку, да прыкладу, Хлое за пяць тысяч, а пасля мерапрыемства вяртае назад у краму. "Аднойчы мне проста жудасна захацелася адчуць сябе ў лабутэнах. Я іх купіла ў нас, схадзіла ў рэстаран з сяброўкамі, а на зваротным шляху вярнулася ў краму, здала іх і сышла ў кедах".
Цяпер яе погляд на рэчы дыяметральна процілеглы: "Я да любых анучаў стаўлюся спакойна. Проста ануча сама па сабе каштоўнасці не мае, але аднаму нашаму сартавальніку трэба 300 кг анучаў у дзень, каб зарабіць на жыццё. І калі анучы скончацца, то і ў іх праца скончыцца. Таму нам не важна — прынесяце вы брэнды або рыззё. Вы створыце працоўныя месцы".