Мінфін нават прадаваў аблігацыі ў пачатку года, каб падтрымаць БМЗ / belsteel.com
Улады шукаюць спосаб прыцягнуць інвестараў на дзяржпрадпрыемствы. Для гэтага кампаніі трэба пазбавіць ад даўгоў, расказаў намеснік прэм'ер-міністра Аляксандр Субоцін.
Перадаць неэфектыўныя дзяржпрадпрыемствы прыватнаму ўласніку — добрая ідэя, але наўрад ці гэта прывядзе да ўсплёску інвестыцый. Бо замежныя інвестары трымаюцца ў баку ад Беларусі, а ўнутраным не хочацца ў турму.
Еўрарадыё даведалася ў экспертаў, чаго чакаць ад "новага інвестыцыйнага цыкла".
Віцэ-прэм'ер прызнае, што ў многіх прадпрыемстваў велізарная даўгавая нагрузка назапашвалася гадамі. Праз гэта інвестарам прасцей пабудаваць нешта новае, чым укладваць грошы ў сістэматычна стратныя праекты.
Каб вырашыць праблему, прапануецца тры варыянты. Першы — даць прадпрыемствам адтэрміноўку і "ссунуць даўгі". Другі — прадаваць кампаніі за 1 базавую велічыню (29 рублёў). Новы ўладальнік атрымае прадпрыемства за капейкі, але павінен будзе сам пагасіць усе даўгі.
Яшчэ адзін варыянт — "ачысціць" прадпрыемства ад даўгоў. Потым прадаць, але запатрабаваць у новага ўладальніка, каб захаваў некаторыя старыя парадкі як мінімум на 5 гадоў. Напрыклад, сацпакет работнікаў або вытворчасць канкрэтнай прадукцыі.
Такія варыянты вырашэння праблем нядрэнныя, калі разглядаць ідэю ў адрыве ад беларускай сітуацыі, лічыць акадэмічная дырэктарка BEROC Кацярына Барнукова.
— Даўгі, дарэчы кажучы, утварыліся не на пустым месцы, а ў выніку папярэдняга вельмі паспяховага інвестыцыйнага цыкла — праграмы мадэрнізацыі, якая не дала належных вынікаў.
Было б правільна прызнаць, што гэтая праграма была памылкай, і нейкім чынам даўгі спісаць. Часта разгортваеш справаздачу тыповага дзяржпрадпрыемствы, бачыш там аперацыйны прыбытак. Гэта значыць, прадпрыемства вырабляе і прадае сваю асноўную прадукцыю, яно прыбытковае. Але калі ўлічыш абслугоўванне даўгоў, аказваецца, што прадпрыемства стратнае.
Ці стануць інвестары ўкладваць у беларускія дзяржпрадпрыемствы, залежыць ад таго, якія ўмовы будуць прапанаваныя. Кацярына Барнукова адзначае, што размовы пра падобныя праекты вядуцца даўно.
— І ўсё ўпіралася ў нейкую камбінацыю прычын. Напрыклад, нежаданне прадаваць з боку дзяржавы. Альбо прадпрыемства сапраўды абцяжаранае даўгамі. Альбо з пакетам абавязацельстваў, якія рабілі гэты продаж не вельмі цікавым для інвестараў. І ўсе мінулыя гады мы не бачылі вялікага інвестыцыйнага попыту.
Цяпер замежныя інвестары не стануць займаць чаргу, каб купіць некалькі дзяржпрадпрыемстваў у Беларусі, у тым ліку праз палітычны крызіс.
— Ва ўмовах, калі Беларусь на міжнароднай арэне выглядае як нешта чумнае, што лепш не чапаць, трэба прапанаваць звышпрыбытак інвестару. Інакш няма сэнсу звязвацца, — працягвае Кацярына Барнукова.
Ёсць яшчэ інвестары ўнутры Беларусі, але для іх ісці ў дзяржсектар — справа вельмі рызыкоўная.
— Мы бачылі масу прыкладаў, таго ж Мураўёва з "Мотавела", які сеў у турму, маўляў, не выканаў сваіх абавязацельстваў. Іх жа можна не выканаць з масы самых розных прычын.
Унутраныя інвестары заўсёды трохі шарахаліся ад дзяржуласнасці, а цяпер тым больш будуць.
Старшыня Беларускага саюза прадпрымальнікаў Аляксандр Калінін адзначае, што кіраўнікі дзяржаўных вытворчых памяшканняў часта не хочуць нічога прадаваць.
— З досведу нашага аб'яднання, там, дзе даходзіла да выкупу памяшканняў, узнікала завышаная ацэнка. Распарадчык нерухомасці не хоча з ёй расставацца, калі яна здаецца ў арэнду. Таму што арэнда — гэта дадатковы даход. Ёсць жа цэлыя прадпрыемствы-ранцье, дзе не вытворчасць прадукцыі, а здача ў арэнду становіцца асноўным відам дзейнасці.
Выкуп прадпрыемства за адну базавую велічыню таксама можа аказацца справай сумнеўнай. Бо фінансавую справаздачнасць яшчэ трэба знайсці.
Каб сачыць за галоўнымі навінамі, падпішыцеся на канал Еўрарадыё ў Telegram.
Мы штодня публікуем відэа пра жыццё ў Беларусі на Youtube-канале. Падпісацца можна тут