Як Poland. Business Harbor ператварылася ў інструмент для палітычнай гульні

Чытаць болей: “Тренд нехороший”: Турарбекова — об отношении к белорусам в Польше

У сакавіку мінулага года польскія ўлады заявілі, што выявілі расійскую шпіёнскую сетку, у якой было трое беларусаў. Яны рыхтавалі дыверсіі ў Падкарпацкім ваяводстве — у прыватнасці, каля аэрапорта ў Ясёнцы непадалёк ад Жэшува. Гэты аэрапорт — галоўны транзітны пункт для паставак заходняй зброі і боепрыпасаў для Украіны. 

У канцы траўня ўжо гэтага года польскія сілавікі затрымалі яшчэ трох чалавек па падазрэнні ў дыверсійнай дзейнасці на заданне расійскіх спецслужбістаў. Сярод іх былі два беларусы, якія, са словаў польскіх сілавікоў, рыхтавалі масавыя дыверсіі і падпалы гандлёвых цэнтраў, рэстаранаў і будаўнічых складоў у буйных гарадах Польшчы. Імі выявіліся Сцяпан Касцючэнка, зяць беларускага дыпламата Сяргея Міхневіча, баец ММА і неанацыст, і Андрэй Белы, былы міліцыянт патрульна-паставой службы.

Пра тое, на якой падставе ўсе гэтыя людзі трапілі ў Польшчу, нам вядома мала. Але, паводле звестак BYPOL, Касцючэнка неаднаразова перасякаў беларуска-польскую мяжу ў 2019-2020 гадах — да таго, як у верасні 2020 года стартавала праграма Poland. Business Harbor. Але ж Туск намякае на агентуру з ліку “айцішнікаў” — то-бок, менавіта на PBH.

Візы-прывіды

Пытанні да праграмы Poland. Business Harbor у новага польскага ўрада былі і да раскрыцця расійска-беларускай агентурнай сеткі. PBH праіснавала з 2020 да пачатку 2024 года, пакуль яе тэрмінова не закрылі пасля праверкі дзейнасці польскага МЗС, ініцыяванай пасля змены ўраду. Адразу ж пачаліся заявы, што па праграме PBH да Польшчы даехала значна меней спецыялістаў, чым было выдадзена візаў.

Чытаць болей: Стала вядома, на колькі беларусу, дэпартаванаму з Польшчы, забаранілі ўезд у ЕС

Паводле звестак уладаў Польшчы, беларусы атрымалі 93 406 візаў PBH. Польская агенцыя інвестыцый і гандлю, якая была аператарам праграмы, у межах праверкі звярнулася да рэлакаваных кампаній. Яны паведамілі, што 13,6 тысяч супрацоўнікаў атрымалі візу PBH у рамках бізнес-шляху, з якіх 9,5 тысяч пераехалі ў Польшчу, а 8,4 тысяч падалі заяву на атрыманне часовага віду на жыхарства.

Праз гэта польская прэса назвала PBH “праграмай-прывідам", што справакавала візавы скандал, які цягнецца дагэтуль.

Палітычныя разборкі

Беларускі палітычны блогер Кірыл Жаўток лічыць, што польскі прэм’ер займаецца папулізмам і гульнёй на эмоцыях.

“Гэты твіт Туска — адзін з элементаў палітычнай вайны <...> з ПіС, накіраваны на ўнутранага польскага адрасата. І гэтым твітам ён перадусім спрабуе біць у сваіх палітычным апанентаў, а не ў беларусаў.

Як гэта прагучала — іншая справа, мне таксама не падабаецца. Я пісаў шмат разоў, што ў гэтага ўрада ёсць праблемы з камунікацыяй. Дагэтуль няма прафесійнага прэс-сакратара. Туск, здаецца, сам вырашыў быць такім сакратаром і, на жаль, як бачым, гэта не заўсёды добра атрымліваецца”, — піша блогер.

Так гэта ці не, стане вядома, калі камісія па расследаванні візавага скандалу атрымае адказ ад міністра юстыцыі і генеральнага пракурору аб людзях, абвінавачаных у падпале варшаўскага гандлёвага цэнтра. Яна паставіла пытанне: “Ці мелі беларусы ці асобы іншых нацыянальнасцяў, якія звязаныя, у прыватнасці, з пажарам на вуліцы Марывільскай, візу PBH?”

Пакуль яснасці ў гэтым пытанні няма.